Jako badanie naukowe o zachowaniu i procesach poznawczych i psychicznych

(Spencer Rathus, Philip Zimbardo)

K1. Z jakich powodów wiedza o mitach psychologicznych jest ważna? (3)

- mity psychologiczne mogą być szkodliwe (i działać odwrotnie do zamierzeń - klapsy jako kara ~ wzmonienie zachowania)

- mogą wyrządzać szkody pośrednio (utrata pieniędzy, czasu)

- akceptacja mitów psych. może zakłócić naszą zdolność krytycznego myślenia w innych sprawach

(Sir F.Bacon ~ wiedza to władza, ignorancja jest bezsilnością)

* Żeby wyrobić w sobie odruch nieufania zdrowemu rozsądkowi oceniając twierdzenie psychologiczne

* mity psychologiczne opierają się na złudzeniach poznawczych, poróbujących nas oszukać

K2. Na czym polega selektywność percepcji i pamięci w kontekście źródeł mitów?

selektywność percepcji - rzadko kiedy postrzegamy rzeczywistość taką jaka jest (filtr z uprzedzeń, doświadczeń, nastawienia)

mamy tendencję do zapamietywania tych najbardziej szokujących wydarzeń i związków między faktami, nawet jeśli korelacja jest iluzoryczna 

K4. Czym jest a czym nie jest korelacja?

Korelacja to statystyczna miara zależności między dwoma zmiennymi (zmienna - ogólny termin na wszystko co może przyjmować różne wartości)

Iluzoryczna korelacja - błędna percepcja, że dwa statystycznie niepołączone zdarzenia, uznawane są za powiązane (złudzenie poznawcze - pełnia a przyjęcia do szp. psychiatrycznego) 

Korelacja nie oznacza przyczynowości!

K3. Czym jest i jak może się przydać “Wielka Czteroelementowa Tabela Życia”?

Tabela składająca się z czterech komórek, prezentuje współwystępujące ze sobą zjawiska w różnych konfiguracjach (A wyst./nwyst. i B wyst./nwyst.)

Pozwala przeanalizować wszystkie możliwości korelacji (iluzorycznej korelacji), zamiast skupiać się na tych najbardziej szokujących ,,trafieniach" - można dostrzec też ,,pudła''

K5. Na czym polega rozumowanie po fakcie i efekt placebo?

Rozumowanie po fakcie - ,,post hoc, ergo propter hoc" (potem, a więc wskutek tego) - założenie, że jeśli A było przed B, to A musi być przyczyną B (logika - przyczyna przed skutkiem), a one nie muszą być ze sobą związane

efekt placebo - osiągnięcie efektu (np. poprawy stanu) wynikające tylko z faktu oczekiwania tego efektu, poprawy (nie wskutek skuteczności remedium) 

K6. Co oznacza niereprezentatywna próba i złudzenie klinicysty?

niereprezentatywna próba - próba nielosowa, zawierająca  jednostki o określonej cesze w ilości nieodzwierciedlającej badnej popul. (psychoterapeuci - rzucanie palenia), niepozwala na general.

złudzenie klinicysty - przecenianie przewlekłości danego schorzenia (lekarze) 

- przecenianie częstotliwości występowania danego zaburzenia, trudności, ze względu na to jak często się z nią spotykasz

(1882) (American Psychological Association)

jedna z największych organizacji zawodowych i naukowych skupiających psychologów w Stanach Zjednoczonych

- szeroki zakres działań związanych z psychologią

- Promowanie psychologii jako nauki

- Kształtowanie standardów zawodowych

(Kodeks etyczny APA)

- Szkolenie i rozwój zawodowy

- Zastępstwo interesów zawodowych

- Działania w zakresie zdrowia publicznego

- Publikacje i zasoby edukacyjne

- Edukacja i współpraca międzynarodowa

"Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego" (1690) teoria, zgodnie z którą wszystkie ludzkie idee pochodzą z doświadczenia – zarówno z doświadczenia zmysłowego (percepcji świata zewnętrznego), jak i refleksji nad własnym umysłem

- umysł ludzki jest pierwotnie "czystą kartą" (tabula rasa)

- łączenie idei (proste w złożone)

- Nawykowe skojarzenia - arbitralne skojarzenia, które nie-logiczne, nie-naturalne, wynikają z przypadkowego doświadczenia lub nawyków

Asocjacjonizm (psychologia, filozofia) - procesy umysłowe (myślenie, uczenie się, pamięć) opierają się na tworzeniu powiązań (asocjacji) między różnymi ideami, wrażeniami lub doświadczeniami

substytucja - zastępowanie czegoś czymś innym

u freuda - mechanizm obronny, w którym osoba zastępuje niedostępną potrzebę lub pragnienie czymś bardziej osiągalnym

- zrozumienie i wyjaśnienie ludzkich/ zwierzęcych zachowań

- w sposób obiektywny i naukowy (badanie ich relacji z bodźcami środowiskowymi i konsekwencjami działań)

- dążenie do eliminacji spekulacji na temat procesów wewnętrznych (np. myśli, emocji czy motywacji), które uznawano za subiektywne i trudne do zmierzenia

- odczucia badanego nie

- sprzeciw wobec strukturalizmu i funkcjonalizmu

- zachowanie przybiera postać S - R

(stimulus bodziec - reaction)

- badanie zachowania ludzi i zwierząt

- środowisko - kluczowy czynnik zachowania

- odrzucenie cech wrodzonych

- obiektywizm 

- warunkowanie

- uniwersalność mechanizmów zachowania

analiza zachowania + podejście poznawczo-beh.

co to znaczy

desensytyzajca (odwrażliwienie)

- proces redukcji wrażliwości/ reakcji na wybrany bodziec

- można zmiejszyć reakcję lub w ogóle ją usunąć

- może zostać wykorzystany w terapii

- stopniowe narażenie na bodziec

J. Wolpe doprecyzował technikę, ale oddał creditsy Marie Cover Jones

- warunkowanie instrumentalne (sprawcze)

- rozkłady wzmocnień (różne częstotliowości, czasy wmocnień)

- wzmocnienia pozytywne i negatywne

- skupienie na obiektywnym opisie zachowań (bez wyjaśniania, szukania powodów)

- nie kwestionował stanów fizjologicznych, ale uważał, że nie są potrzebne przy opisie 

- odrzucenie introspekcji

* war. klasyczne (Pawłowa) - reakcja na dostrzegalny bodziec, organizm uczy się skojarzeń między bodźcami (np. dźwiękiem dzwonka i jedzeniem)

* war. sprawcze (instrumentalne)(Skinnera) - wytwór organizmu, a nie reakcja na bodziec

- organizm uczy się na podstawie konsekwencji swojego zachowania

- wzmocnienia pozytywne (dodanie bodźca przyjemnego po zachowaniu) i negatywne (usunięcie bodźca nieprzyjemnego w wyniku zachowania), kara i nagroda

- wpływ na środowisko 

90. Czym była skrzynka/klatka Skinnera?

Skinner's box

aparatura do warunkowania sprawczego

zawierała zawsze dwa elementu:

* manipulandum - przedmiot ,,sterowany" przez zwierzę (przycisk, dźwignia)

* przyrząd dostarczający wzmocnień - np. wysuwająca się platforma z pokarmem

zwierzę uczyło się, że naciskanie przycisku, powoduje wysunięcie się tacki z jedzeniem (pozytywne wzm.)

Rozkłady wzmocnień opierają się na dostarczaniu wzmocnienia z różną częstotliwością i w różnym czasie

- gdy wzmocnienia były spradyczne - wygaszenie (oduczenie) było wolniejsze

Skinner odkrył tą zależność, gdy zaczęły kończyć się kulki pokarmu dla szczurów (brak pokarmu, lenistwo skinnera) i po prostu zaczął dawać szczurom kulki rzadziej

proces: niezależnie od zachowania, co stałą liczbę sekund, wsuwano wpłytkę do dziobania, po 5 sec. znikała

- 6/8 gołębi zaczęło powtarzać spontaniczne czynności, które w ich mniemaniu, powodowały wysunięcie się płytki

- błędny wniosek o przyczynowości, a to była korelacja

wnioski: przesądy kulturowe - wynik przypadkowych wzmocnień, zapamiętujemy ,,trafienia", pomijamy ,,pudła" 

paradoks działania hazardu

* podejście poznawczo - behawioralne (różne podejścia)

* podejście systemowe - człowiek jako cz. systemu

* pod. psychodynamiczne - bazuje na Freudzie

* pod. humanistyczne - empatyczna, autentyczna relacja terapeutyczna, na Rogersie

+ metapodejście - podejście integratywne - integrowanie różnych szkół 

przebieg eksperymentu: 

1. model (dorosły) w obecności dzieci zachowywał się agresywnie wobec lalki Bo-bo - następnie dzieci wchodziły do pokoju i obserwowano ich zadanie

2. dzieciom prezentowano filmik, na którym dorosły model: 1) bije lalkę, 2) używa wulgaryzmów, 3) tuli lalkę,

zastrzeżenia metodologiczne:

- dobór próby - dzieci badaczy uniwestytetu stanfordzkiego 

- dzieci robiły coś na podstawie działań modela, a nie dlatego, że chciały

- czy traktowały filmik jako instrukcję działania?

- wnioskowanie o agresji osoba - osoba na podst. eksperymentu z lalką (XD)