De beperkingen van menselijke prestaties

Twee grote onderzoeksgebieden:

1. selectieve aandacht

2. verdeelde aandacht

Wat is het cocktailpartyfenomeen?

Cherry (1953)

Voerde een reeks proeven uit over de vraag hoe mensen een gesprek kunnen volgen zonder in de war te raken door andere gesprekken op de achtergrond

Spraakschaduwen

1. Filtertheorie (Broadbent 1958)

2. Aandachtstheorie met late selectie

3. Attenuatie theorie

Wat is de filtertheorie?

Broadbent (1958)

Het korte termijngeheugen selecteert een signaal uit het sensorische systeem voor verdere bewuste verwerking op basis van de behoefte aan informatie bij die persoon op dat moment

Signalen worden genegeerd op het gebied van de zintuigen

Aandachtstheorie met vroege selectie

Alle informatie doorloopt de eerste stappen van de perceptie, de selectie gebeurt hierna

Wij nemen daarom meer waar dan waarvan wij ons bewust zijn

Wat is de attenuatie theorie?

(Treisman 1960)

Aandacht speelt een vroege rol bij perceptuele verwerking, de filter verzwakt de signalen enkel bij de overgang van het sensorisch geheugen naar het korte termijn geheugen en blokkeert deze niet

(beste verklaring volgens recent onderzoek)

Wat is de feature integration theory?

Treisman & Gelade

(1980)

(kenmerkintegratie theorie) 

De selectieve aandacht van de visuele perceptie verloopt in twee stadia

1. detectie van kenmerken. (preattentief) = de zoektocht van één kenmerk van een stimulus.

2. intergratie van kenmerken tot een geheel (vereist selectieve aandacht)

=De zoektocht naar een conjunctie van kenmerken van een stimulus

Wat is het "pop-out" effect?

(Treisman & Gelade)

Wanneer een stimulus van alle andere verschilt op basis van 1 kenmerk dan zie je deze gelijk, nog voordat je er de aandacht op richt

Preattentief proces

Endogene controle

Bepaald waar onze geest de aandacht op richt

Exogene controle

Onze aandacht wordt gevangen door een gebeurtenis uit de omgeving

Hebben de overhand als eigenschappen overeenstemmen met die waar proefpersonen naar op zoek zijn

Signalen waar onze aandacht niet op gericht is maar die toch verwerkt moeten worden, worden actief onderdrukt zodat zij ons gedrag niet beïnvloeden

Het is moeilijker om het voorwerp te benoemen wat net ervoor onderdrukt werd

Welke capaciteitslimieten een individu heeft en hoeveel energie het vergt om van de ene taak naar de andere over te schakelen

Dubbeltaak studies

1. Gelijkheid van de taken

2. Doet beroep op hetzelfde zintuig?

3. Hoe moeilijk een taak is

Wat zijn gecontroleerde processen van de aandacht?

Schneider & Shiffrin 1977

Deze staan onder bewust controle,

vergen mentale inspanning,

kunnen makkelijk onderbroken worden

en zijn relatief traag

Wat zijn automatische processen?

Schneider & Shiffrin 1977

Deze gebeuren snel,

zonder bewuste aandacht,

op een manier die moeilijk te onderbreken valt

Kunnen gemakkelijk gecombineerd worden met andere taken

De strooptaak

Ridley Stroop 1935

Wat zijn kenmerken van het bewustzijn?

Valentine 1992

*Een bewuste ervaring is een privé aangelegenheid

*Deze kan bestaan uit verschillende zintuigen

*De ervaring bevat resultaten uit denkprocessen, niet de processen zelf

*De ervaring verandert voortdurend

1. niet bewuste processen. vb. fysiologische processen als maagsecretie

2. voorbewuste processen. informatie waar we ons niet bewust van zijn maar welke makkelijk is op te roepen

vb. hoofdstad van Frankrijk

3. onbewuste processen. deze zijn moeilijk in het bewustzijn te brengen maar beïnvloeden deze wel

1. Subliminale perceptie

2. Semantische priming

3. Blindsight

4. Split brain patiënten

Patiënten die tengevolge van hersenletsel in de primaire visuele cortex niet meer in staat zijn een groot deel van hun visuele veld bewust waar te nemen

kunnen verbazend goed "gissen" welke stimuli daar wordt aangeboden

Een groot deel van de lichaamsritmen volgt een cyclus van 24 uur

Lat: circa dies = ongeveer een dag

De circadiaanse ritmen staan onder controle van de nucleus suprachiasmaticus 

Kern uit de hypothalamus

Biologische klok

Door een elektro encefalogram (EEG)

samen met een elektro-oculogram (EOG) Deze meet bewegingen van de oogbol

Is een onregelmatige golflengt van 13-30 Hz met een lage  amplitude

De golflengte van de waaktoestand

Golf van 8-12 Hz

Regelmatiger dan bètagolven

Lagere frequentie, hogere amplitude

Dit komt omdat in rusttoestand neuronen meer synchroon vuren

1. Alfa en thètagolven. Spierspanning en temperatuur verlagen, hart vertraagt.

2. Onregelmatiger: Thèta, K complexen, slaapspoelen, lijken te zorgen dat de persoon in slaap blijft.

3. Deltagolven, slaap wordt dieper

4. Diepe slaap. Slow wave sleep.

5. REM slaap: thèta, alfa, bèta golven

Paradoxale slaap

Het is moeilijker iemand te wekken terwijl de hersenen toch heel actief zijn

1. Herstel: aanvullen van stoffen zoals neurotransmitters

2. consolidatie en verdere verwerking van informatie

3. evolutionair bepaald.

Wat is de activatiesynthesetheorie over dromen?

Hobson, McCarley 1977

Techniek gebaseerd op wetenschappelijk onderzochte geheugenbevorderende procedures

Heeft in recherchewerk de voorkeur in getuigenverhoren

1. Kalmerende middelen

2. Opwekkende middelen

3. Hallucinogenen

Alcohol verhoogt de hoeveelheid GABA en dopamine in de hersenen

GABA is een inhibitorische neurotransmitter

Dopamine is betrokken bij het beloningsgevoel

(toegevoegd)

Wat is de onderzoeksuitkomst omtrent subliminale stimulatie?

- Het bestaat, maar is niet mogelijk zonder aandacht

- Simpele processen

- Niet toepasbaar bij therapie

- Verschuift doelen voor een korte tijd

Bètagolven 13-30 hz

Alfagolven 8-12 hz

Thètagolven 3-7 hz

Slaapspoelen 12-14hz

Deltagolven <3hz

Verplaatsing

Masturbatie wordt pianospelen

Regressie

Het belang van een persoon vertaalt zich in grootte

Condensatie

Een gezicht kan een samensmelting zijn van twee personen