Term
| Noem de 4 manieren om naar constructen te kijken. |
|
Definition
| Als natuurlijke soorten, sociale soorten, praktische soorten en complexe soorten. |
|
|
Term
| Wat zijn natuurlijke soorten van constructen? |
|
Definition
Natuurlijke soorten bestaan los van de mensheid, los van namen en definities. Atomen en moleculen zijn hier voorbeelden van: de eigenschappen van water,
H
2
O
, veranderen bijvoorbeeld niet als je het anders noemt. Water is een natuurlijke soort. In veel wetenschappen worden vaak natuurlijke soorten bestudeerd, maar meestal worden psychologische constructen niet als natuurlijke soort beschouwd. |
|
|
Term
| Wat is de sociale soort van constructen? |
|
Definition
| Veel dingen bestaan niet los van wat mensen er van vinden en ermee doen, maar worden juist uitgevonden door mensen om de wereld om hen heen overzichtelijker te maken. Zo kun je ook de psychologsiche constructen zien. Persoonlijkheid is hier een voorbeeld van: karaktertrekken zoals extraversie of openheid bestaan niet op dezelfde mens-onafhankelijke manier als water bestaat. Het feit dat er meerdere definities van persoonlijkheid zijn, die soms vijf, soms zes, of soms nog een ander aantal persoonlijkheidstrekken omvatten, is hier al een duidelijke aanwijzing voor. |
|
|
Term
| Wat is het praktische soort van constructen? |
|
Definition
| Dan is het niet zo belangrijk meer of ze wel echt als zodanig bestaan: hun waarde wordt dan ontleend aan hoe nuttig ze zijn. We kunnen bijvoorbeeld een construct bedenken dat ‘methostatie’ heet. Dat kunnen we definiëren als het gemiddelde van iemands scores op drie methoden-en-statistiekcursussen. Het moge duidelijk zijn dat methostatie niet werkelijk bestaat in het hoofd van mensen. Tegelijkertijd kan het heel nuttig zijn om iemands methostatie te berekenen als je het cijfer voor de bachelor- of masterthese wil voorspellen. |
|
|
Term
| Wat is het complexe soort van constructen? |
|
Definition
| Als je constructen ziet als een complexe soort zie je ze als een verzameling eigenschappen die vaak samen voorkomen omdat ze elkaar wederzijds beïnvloeden. Als iemand bijvoorbeeld van de smaak van koffie houdt, zal diegene waarschijnlijk (maar niet noodzakelijk) ook van de geur van koffie houden; waarschijnlijk (maar niet noodzakelijk) koffie drinken gezellig vinden; en waarschijnlijk (maar niet noodzakelijk) regelmatig koffie drinken. Deze combinatie van eigenschappen zou je bijvoorbeeld samen het construct ‘koffieliefhebber’ kunnen noemen. |
|
|
Term
| Als welk soort constructen worden psychologische eigenschappen vaak onderzocht? |
|
Definition
|
|
Term
| Waarom is het in de psychologie extra belangrijk om de wetenschappelijke methode rigoreus toe te passen? |
|
Definition
| Omdat psychologische constructen niet rechtstreeks observeerbaar zijn (daarom worden ze ook wel latente constructen genoemd), en omdat er allerlei verschillende ontologische posities te verdedigen zijn, en omdat mensen zo goed zijn in patroonherkenning dat ze regelmatig patronen waarnemen die niet bestaan, en omdat mensen zelf de ervaring hebben prima na te kunnen denken over hoe zijzelf werken en hoe anderen werken. |
|
|
Term
| Wat houdt operationalisatie van het construct in? |
|
Definition
| Het specificeren van een of meer dingen die wél rechtstreeks gemeten kunnen worden die informatief zijn voor het construct. |
|
|
Term
|
Definition
We definiëren een item als een enkele responsregistratie, meestal vergezeld van een procedure om die toe te passen, en bovendien bijna altijd vergezeld van een of meerdere stimuli.
Voorbeelden van items zijn:
- een afbeelding die in een computertaakje wordt getoond en waarbij de reactietijd wordt geregistreerd;
- een hartslagmeting;
- het antwoord van een deelnemers op een vijf-keuze-vraag. |
|
|
Term
| Wat houdt cognitieve validiteit van een item in? |
|
Definition
| Dat de stimulus, procedure, en responsregistratie door de deelnemers worden geïnterpreteerd zoals ze zijn bedoeld. |
|
|
Term
| Wat is het reflectief meetmodel? |
|
Definition
| Als wordt aangenomen dat een psychologisch construct een (onobserveerbare oftwel latente) natuurlijke soort of een sociaal geconstrueerde soort is betekent dat vaak dat een zogenaamd reflectief meetmodel wordt gebruikt. Er wordt dan aangenomen dat de scores op de items worden veroorzaakt door dat construct: de aanname is dat de scores op de items een “reflectie” zijn van het onderliggende latente construct. |
|
|
Term
| Wat is het formatieve meetmodel? |
|
Definition
| Als er geen aannames zijn over een onderliggend latent construct dat de scores op de items veroorzaakt, maar het construct een praktische soort is, dan wordt het meetmodel omgedraaid. In dat geval wordt het construct gedefinieerd als de scores op de items. In het zogenaamde formatieve meetmodel vormen de scores het construct. |
|
|
Term
|
Definition
| Als er kan worden aangenomen dat het construct een complexe soort is. In dat geval wordt niet aangenomen dat de scores op de items worden veroorzaakt door een onderliggend latent construct; en het construct wordt ook niet gedefinieerd door de scores op de items. In plaats daarvan wordt gesteld dat het construct bestaat uit een patroon van samenhang tussen verschillende aspecten van de menselijke psychologie die elkaar wederzijds beïnvloeden. |
|
|
Term
| Wat betekent operationalisatie van het construct? |
|
Definition
| Het specificeren van een of meer dingen die wél rechtstreeks gemeten kunnen worden die informatief zijn voor het construct. |
|
|
Term
| Wat is de aanname bij een reflectief meetmodel? |
|
Definition
| Dat het construct onafhankelijk van de items bestaat, en dat de scores op de items worden veroorzaakt door dat latente construct. |
|
|
Term
| Hoe is het construct gedefinieerd bij een formatief meetmodel? |
|
Definition
| Bij een formatief meetmodel is het construct gedefinieerd als het aggregaat van de items, en kan dus niet onafhankelijk van de items bestaan. |
|
|
Term
| Hoe is het construct gedefinieerd bij een netwerk-meetmodel? |
|
Definition
| Bij een netwerk-meetmodel is het construct gedefinieerd als regelmatigheden in hoe de items elkaar beïnvloeden, en bestaat het dus alleen in die verbanden. |
|
|
Term
Welk meetmodel hoort hierbij?
De cijfer van een OU-student voor de cursus Literatuurstudie. |
|
Definition
| Het construct dat door dit cijfer wordt gemeten zou de competentie ‘academisch schrijven’ kunnen zijn. In dat geval valt goed te onderbouwen dat het een reflectief meetmodel is. De competentie ‘academisch schrijven’ veroorzaakt het cijfer, en variatie in deze competentie onder verschillende OU-studenten (sommige studenten kunnen beter schrijven dan andere studenten) veroorzaakt variatie in de hoogte van het cijfer. |
|
|
Term
Welk meetmodel hoort hierbij?
De cijfers van een OU-student voor de cursussen Inleiding in de Psychologie, Onderzoekspracticum Inleiding Data-analyse, en Literatuurstudie. (Oftewel: deze drie cijfers vormen tezamen het meetinstrument in kwestie. Voor het meten van Welk construct zou dit meetinstrument geschikt kunnen zijn?)del hoort hierbij? |
|
Definition
| Dit zou een meetinstrument kunnen zijn om te voorspellen of iemand succesvol zal afstuderen. In dat geval zou een formatief meetmodel goed passen: de cijfers zouden dan kunnen worden gemiddeld of opgeteld, en dat aggregaat kan worden gebruikt voor de voorspelling. De weging van de cijfers in het aggregaat hangt dan af van de relatieve bijdrage aan de voorspelling. Deze relatieve bijdrage kan bijvoorbeeld worden vastgesteld met regressie-analyse (dit komt aan bod in thema 4). Het construct dat door de cijfers wordt gemeten zou in principe ook een vorm van ‘academische competentie’ kunnen zijn. In dat geval zou er sprake zijn van een reflectief meetmodel, en is het nodig om in kaart te brengen hoe sterk elk cursuscijfer de academische competentie meet om de wegingen van de drie cijfers te bepalen (dit kan met behulp van factor-analyse, die aan bod komt in thema 3). Omdat deze drie cursussen echter uiteenlopende domeinen en competenties betreffen, ligt een reflectief meetmodel - waarbij hetzelfde onderliggende latente construct wordt verondersteld - toch niet voor de hand. |
|
|
Term
Welk meetmodel hoort hierbij?
De vraag ‘Van hoeveel van de volgende mensen denk je dat ze minstends drie keer per week sporten?’, met als subvragen ‘mijn gezinsleden’, ‘mijn vrienden en vriendinnen’, ‘mijn collega’s’, ‘de algemene bevolking in Nederland’, waarbij op elke subvraag antwoord wordt gegeven op een schaal van 1 (‘Niemand’) tot 5 (‘Allemaal’). |
|
Definition
| Omdat de vier antwoorden die deelnemers geven gaan over de inschatting van het gedrag van grotendeels onafhankelijke groepen mensen, is een reflectief meetmodel niet logisch. Omdat er geen plausibel onderliggend latent construct is, kan er ook geen factoranalyse worden gebruikt om de relatieve weging van de vier scores te bepalen. Dit is dus een formatief meetmodel. Als de scores worden geaggregeerd is de relatieve weging afhankelijk van een theoretisch model, bijvoorbeeld over de relatieve invloed van gezinsleden versus de algemene bevolking. |
|
|
Term
Welk meetmodel hoort hierbij?
De extraversie-vragen in een meetinstrument om persoonlijkheidskenmerken te meten. |
|
Definition
| Extraversie wordt vaak gezien als een persoonlijkheidskenmerk, dus een psychologisch construct. Van psychologische constructen wordt vaak aangenomen dat het latente constructen zijn (overigens niet altijd). Als die aanname er inderdaad is, is er sprake van een reflectief meetmodel. Als die aanname er niet is, kan extraversie nog steeds een nuttig concept zijn: het kan bijvoorbeeld een consistent gedragspatroon beschrijven. In dat geval zou er sprake zijn van een formatief meetmodel. Tot slot is ook goed te verdedigen dat extraversie een complexe soort is: een fenomeen dat ontstaat door verschillende, elkaar wederzijds beïnvloedende gedragingen of ‘sub-constructen’. In dat geval zou een netwerk-meetmodel worden gebruikt. |
|
|
Term
Welk meetmodel hoort hierbij?
De symptomen ‘slaapgebrek’, ‘gebrek aan motivatie’, ‘snel geïrriteerd zijn’, en ‘een neerslachtig gevoel’. |
|
Definition
| Hiervoor geldt hetzelfde als voor extraversie: enerzijds kunnen deze vier symptomen worden gezien als symptomen van depressie, waarbij depressie als latent construct wordt gezien. In dit geval is er dus sprake van een reflectief meetmodel. Anderzijds kan worden gesteld dat depressie de beschrijving is van de toestand waarin mensen kunnen verkeren als die symptomen elkaar in stand beginnen te houden: door slaapgebrek worden mensen bijvoorbeeld neerslachtig en worden ze snel geïrriteerd, zonder dat deze symptomen worden veroorzaakt door een onderliggend latent construct (depressie). In dat geval wordt een netwerk-meetmodel gebruikt. Tot slot is het ook te verdedigen om een formatief meetmodel te gebruiken, als pragmatische oplossing in situaties waar de ontologie niet relevant is, en het doel enkel is om tot de best mogelijke voorspelling te komen. |
|
|
